Roedd Diwygio Delweddau wedi gwahodd disgyblion o Flwyddyn 5 a Blwyddyn 6 yn Ysgol Gynradd yr Hafod i ddod yn 'Dditectifs Hanes', er mwyn darganfod ac archwilio rhan o dreftadaeth Rhondda Cynon Taf sy'n anghyfarwydd i nifer - ei gwreiddiau cynhanesyddol. Gyda help gan staff o Amgueddfa Parc Treftadaeth Cwm Rhondda, daeth y grŵp yn archeolegwyr ifainc er mwyn bwrw golwg ar rai o'r henebion cofrestredig yn y rhanbarth.

Mae sawl twmpath gladdu ledled Rhondda Cynon Taf, gan gynnwys carneddi o'r Oes Garreg, yr Oes Efydd a'r Oes Haearn, yn ogystal â beddau Rhufeinig. Roedd y prosiect yn rhoi cyfle i'r plant ddysgu am y mathau gwahanol o ddefodau claddu drwy hanes, technegau cloddio, gwneud modelau ac animeiddio. Gwnaethon nhw deithio hefyd i Fro Morgannwg gan ymweld â Siambr Gladdu Tinkinswood, bedd Oes Garreg sydd ag un o gapfeini mwyaf Prydain, er mwyn cynorthwyo â’u gwaith ymchwil.

Maen nhw wedi creu ffilm hwyl a diddorol sy’n arddangos eu canfyddiadau anhygoel.